सिंचाई सुविधा नभएका स्थानमा सुक्दै हिउदे वाली

धनगढी । सुदूरपश्चिममा सिंचाई सुविधा नभएका स्थानमा हिउदेवाली सुक्न थालेको छ ।

लामो समय सम्म बर्षा नहुँदा सिंचाई सुविधा नभएका स्थानमा हिउँदेवाली सुक्न थालेको हो । खास गरी सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी जिल्लामा बर्षा नहुँदाको प्रभाव बढी देखिएको छ ।

आकाशे पानीको भरमा बाली लगाउने किसानले समयमा पानी नपर्दा बाली लगाउन पाएका छैनन भने लगाएको बाली पनि नउम्रेको किसानले बताउने गरेका छन् । हिँउदेबाली लगाए लगत्तै पानी नपरेर खडेरी परेपछि किसनाहरुले लगाएको गहुँ, जौ, मसुरो लगायतका बालीनालीको उत्पादनमा निकै ह्रास पछि किसान चिन्तित बनेका छन् ।

कतिपय ठाउँमा सिँचाइका लागि प्रशस्तै पानी भएपनि भौतिक पूर्वाधार नहुँदा सिँचाइ सुविधाको पहुँचमा कृषकहरु पुग्न सकेका छैनन् । सिचाँई सुविधा अभावले बाजुरामा ८० प्रतिशत जमिनमा किसान आकाशे पानीको भरमा खेति गरि रहेका छन् । हिँउदेबाली लगाउने समय असोज कार्तिक देखि नै परेको खडेरीका कारण लगाइएको बालीसमेत सुक्न थालेपछि किसानहरु निराशामा परेका हुन् ।

किसानहरुले लगाएका बालीनालीसंगै अहिलेको समय फलफूल रोप्नका लागि खाडल बनाउनु पर्ने खाडलमा मल ब्यवस्थापन गर्ने समय भएपनि खडेरीका कारण प्रभावित भएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुरा प्रमुख मीनप्रसाद जैशीले बताए । बाजुरामा कुल क्षेत्रफल मध्ये २४ हजार ३ सय १९ हेक्टर खेतियोग्य जमिन छ भने २० हजार १ सय ५५ हेक्टर जमिनमा खेति गरिदै आएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराको तथ्यांक छ ।

जिल्लामा १० हजार ४ सय ६० हेक्टर जमिनमा गहुँ खेति गरिदै आएको भए पनि यो बर्ष पानी नपर्दा किसानले गहु छर्न पाएका छैनन । कुल उत्पादनको ११ दशमलब ३७ प्रतिशत मध्ये २० प्रतिशत अर्थात ५ हजार २ सय ४५ हेक्टर जमिनमा मात्रै सिचाईको सुविधा पुगेको छ भने बाँकी ८० प्रतिशत अर्थात झण्डै १५ हजार हेक्टर जमिनमा सिचाइ सुविधा नहुँदा आकाशे पानीको भरमा खेति गरिदै आएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराका प्रमुख मिनप्रसाद जैशीले बताएका छन ।

जिल्लामा सिंचित क्षेत्रमा लगाइएको बाली उत्पादनमा केहि घटबढ भएपनि सिचाइ सुविधा नभएका पाखो जमिनमा लगाइएका बाली उत्पादनमा भने निकै ह्रास आउने कृषि ज्ञान केन्द्र प्रमुख जैशीले बताए । उनले भने माघ लाग्दासम्म पनि बर्षा नहुँदा हिउँदेबाली उत्पादनमा करिब ४० प्रतिशतले घटिसकेको बताए । गत साल पनि हिउँदे बर्षा नहुँदा हिउँदेबाली उत्पादनमा निकै ह्रास आएको थियो भने यस बर्ष पनि बर्षा नहुँदा उत्पादनमा कमि आएर भोकमरीको संकट लाग्न सक्ने किसानहरु बताउँछन ।

हिउँदे बर्षा नहुँदा लगाइएको बाली पनि सुक्न थालेपछि परिवार कसरी पाल्ने भन्ने चिन्ताले सताएको खप्तड छेडेदह ३ का कृषक मन बहादुर रावतले बताए । सिँचाइ सुविधा नभएका जिल्लाका पूर्वीउत्तरी तथा दक्षिणी भेगका स्थानमा प्रशस्तै बाली लगाए पनि हिउँदे बर्षा नहुँदा बाली सुक्न थालेको छ ।