भारती नोट नचल्दा सीमानाबाटै फर्किन्छन् भारतीय पर्यटक

मुकेश चौधरी

धनगढी । भारतीय मुद्रा नेपालमा नचल्ने भएपछि पर्यटनका लागि आएका भारतीय नागरिकहरु सीमानाबाटै फर्किने गरेका छन् । नेपाल राष्ट्र बैंकले एक सय रुपैयाँ भन्दा माथिको भारतीय रुपैयाँलाई नचलाउने भनि निर्णय गरेकोले भारतीय रुपैयाँमा भुक्तानी हुन नसक्ने भएपछि भारतीय नागरिकहरु सीमानाबाटै फर्किने गरेका हुन् ।

कतिपय भारतीय नागरिकहरु त्रिनगर नाकामा रहेको पर्यटक सूचना केन्द्र पुगेर फर्किने गरेका छन् भने कतिपय भारतीय सीमानामै नेपालमा ५ सयको भारतीय नोट नचल्ने जानकारी पाएर फर्किने गरेका छन् । कैलाली होटल व्यवसायी संघका अध्यक्ष केशव पाण्डेयले सीमानामा पुगिसकेका भारतीय नागरिक नेपालमा भारतीय रुपैयाँ नचल्ने थाहा पाएपछि फर्किने गरेको बताउँछन ।

भारतीय रुपैयाँको बैंकिङ कारोबार नहुने भएकोले होटलमा आएर बसेका भारतीय पर्यटकबाट भुक्तानी लिन कठिन हुने गरेको अध्यक्ष पाण्डेय बताउँछन् । भारतीय बैंकको क्रेडिट कार्डबाट दैनिक १५ हजार रुपैयाँसम्म साँट्न मिल्ने भएकोले आएर एक दिन बस्ने भारतीय नागरिकबाट मात्रै भुक्तानी लिन सक्ने अवस्था रहेको  पाण्डेय बताउँछन् । ‘प्रायः भारतीय नागरिकहरु एक दिनका लागि मात्रै नेपाल आउने गरेका छन्,’ उनले भने, ‘क्रेडिट कार्डबाट १५ हजार रुपैयाँसम्म साँट्न मिल्ने भएकोले एक दिनको भुक्तानी गर्न उनीहरुलाई खासै समस्या पर्दैन । एक दिन भन्दा बढि बस्ने भए भारतीय रुपैयाँ नचलेर हामीलाई भुक्तानी पाउन कठिन हुन्छ ।’

होटलमा बसिसकेपछि भुक्तानी गर्न कैयौं पटक समस्या हुने गरेको अध्यक्ष पाण्डेयले बताए । उनले प्रायः भारतीय नागरिक धनगढीसम्म मात्रै आउने गरेको बताए । ‘केही मात्रै चिसापानी, खानीडाँडासम्म पुग्ने आउँछन्,’ उनले भने, ‘केही धनगढी आएर प्लेनमा काठमाडौं जाने पनि हुन्छन् । उनीहरु तीन÷चार दिन काठमाडौं बसेर धनगढी हुँदै सिधै भारत फर्किन्छन् ।’

सीमानामा रहेका पर्यटक हेल्प डेस्कका अनुसार दैनिक २५ देखि ३० जना भारतीय नागरिक पर्यटकको रुपमा भित्रिने गरेका छन् । ती मध्ये प्रायः जसो क्यासिनोमा जानका लागि आउने गरेका छन् । पर्यटन प्याकेज लिएर भ्रमणका लागि एकदमै कम भारतीय आउने गरेको अध्यक्ष पाण्डेयले बताए ।

भारतीयहरु विकेन्डमा धनगढी लगायतका सीमावर्ती नेपाली बजारमा खरिदारीका लागि समेत आउने गरेका थिए । तर भारतीय नोट नचल्ने भएपछि धनगढीमा भारतीय नागरिक आउन छोडेका छन् । यसले गर्दा नेपालको व्यापार व्यवसाय र होटल व्यवासयमा ठूलो असर परेको अध्यक्ष पाण्डेयले बताए ।

भारत सरकारले एक हजार र पाँच सयको नोटमा प्रतिबन्ध लगाउँदा भारतले नेपाल राष्ट्र बैंकबाट ति नोटहरु फिर्ता नलिएकोले राष्ट्र बैंकले १ सय रुपैयाँसम्मको भारतीय नोटलाई मात्रै लिगल टेण्डर मानेको नेपाल राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता अस्मिता गोर्खालीले बताइन् । उनले ठूलो रकम नेपाललाई क्षति भएकाले ५ सय, एक हजार र दुई हजारको भारतीय नोटको टेन्डर रिकोनाइज नगरिएको बताइन् ।

उनले नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी र भारतीय गभर्नरबीच नेपाल–भारत क्वीआर कोडबाट भुक्तानी प्रणालीको लागि सम्झौता भइसकेको बताइन् । प्रवक्ता गोर्खालीले सम्झौता लागु भारतीय कुनै पनि बैंकको एपबाट भारतीय नागरिकले नेपाली कुनै पनि बैंकको क्वीआरकोड स्क्यान गरी भुक्तानी गर्न सक्ने र नेपालीले समेत नेपालका बैंकहरुको एपबाट भारतमा गई भारतीय बैंकको क्वीआर कोड स्क्यान गरी भुक्तानी गर्न सक्ने बताइन् ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशका उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्री रमेशसिंह धामीले प्रदेशमा पर्यटक भित्र्याउनका लागि त्रिनगर नाका महत्वपूर्ण रहेको बताए । उनले भारतीय पर्यटकको माध्यमबाट सुदूरपश्चिमको पर्यटन बढ्ने सम्भावना भएकोले प्रदेश सरकारले भारतको उत्तरप्रदेश, उत्तराखण्ड र उत्तर प्रदेशबाट पर्यटक ल्याउन जोड गरिरहेको बताए ।

उनले त्यसका लागि नाकालाई व्यवस्थित गर्ने र पर्यटक मैत्री भन्सार नाका बनाउनतर्फ प्रदेश सरकार केन्द्रित भएको बताए । उनले पर्यटक आएपछि उनीहरुले गरेको खर्चको सहज भुक्तानी व्यवस्था मिलाउन संघीय सरकारले ध्यान दिनुपर्ने बताए ।

मन्त्री धामीले पर्यटकलाई भित्र्याउने र पर्यटन गन्तव्यसम्म पुग्न सहजिकरण गर्ने विषयमा प्रदेश सरकारले योजना बनाएर कार्यान्वयन गरिरहेको बताए । उनले भारतीय पर्यटक धनगढी बाहेकका पर्यटन गन्तव्यमा नगएको देखिएकाले यसका समस्याहरु अध्ययन गरी समाधान गरिने बताए । उनले निजी क्षेत्रले पर्यटन प्याकेज बनाएर भारतीय पर्यटकहरुलाई गन्तव्यको भ्रमण गराउनुपर्ने बताए ।