दशैको मुखमा सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लामा चामल अभाव

धनगढी

   दशैको मुखमा सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी जिल्लामा चामल अभाव देखिएको छ । हरेक बर्ष झै यस बर्ष पनि सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी जिल्लामा चामल अभाव भएको  हो ।

  खासगरी सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी जिल्ला बझाङ, बाजुरा, र दार्चुलामा  विगतका बर्षहरुदेखि नै चामल अभाव हुँदै आएको छ । बझाङको साइपाल गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजेन्द्र बोहराले गाउँपालिकामा १ सिजन मात्रै खेती हुने गरेको र त्यसमा पनि धान उत्पादन नहुने गरेको बताए ।

‘गाउँपालिकाको अधिकांस क्षेत्र हिमाल संग जोडिएको छ’ अध्यक्ष बोहराले भने–‘त्यस्तो क्षेत्रमा अत्याधिक चिसो हुँदा धान उत्पादन हुँदैन, अन्य खेती पनि बर्षमा १ पटक मात्रै हुन्छ ।’

 हाल सम्म सडक सन्जालले नछोएको साइपाल गाउँपालिकाका लागि खाद्य संस्थानले बझाङको तल्कोट गाउँपालिकामा खाद्य डिपो स्थापना गरेको छ । तल्कोटबाट साइपाल गाउँपालिका–१, २, ४ र ५ नम्बर वडा पुग्न २ देखी ५ दिन सम्म लाग्ने गरेको छ । ‘हामीले साइपाल गाउँपालिकामै खाद्य डिपो स्थापनाका लागि माग गर्दै आएका छौं’ अध्यक्ष बोहराले भने–‘तर हाल सम्म त्यसको सुनुवाई हुन सकेको छैन, गाउँपालिकावासीले ५ दिन सम्म हिडेर चामल बोकेर भात खानुपर्ने बाध्यता छ ।’

बाजुराको हिमाली गाउँपालिकाको समस्या पनि साईपाल गाउँपालिकाको जस्तै छ । गाउँपालिकाको अधिकांस क्षेत्रमा धान उत्पादन हुँदैन । जसका कारण त्यहाँ हरेक समय चामल अभाव हुने गर्दछ ।

गाउँपालिकाका अध्यक्ष गोविन्द बहादुर मल्लका अनुसार हिमाली गाउँपालिकाको विच्छयाँ, पामा, गुम्बा, उरी लगायतका क्षेत्रमा धान उत्पादन हुँदैन । नत ती क्षेत्रमा सहजै चामल ढुवानी गर्न सकिन्छ । खाद्य संस्थानले बाजुराको हिमाली क्षेत्रका लागि हिमाली गाउँपालिकाको कवाडीमा चामल विक्रि केन्द्र स्थापना गरेको छ । तर सो ठाउँमा अषाढ पछि भने चामल ढुवानी  हुँदैन । बर्षाको समयमा आउने बाढीका कारण सडक भत्किने हुँदा सो क्षेत्रमा यातायात अबरुद्ध भई बर्षायाममा चामल अभाव हुने गरेको अध्यक्ष मल्लले बताए ।

‘अहिले हिमाली गाउँपालिकामा १ किलो चामल पाउँन मुस्किल पर्न थालेको छ, अध्यक्ष मल्लले भने–‘दशैमा कसरी चामलको व्यवस्थापन गर्ने भन्ने बारे छलफल भइरहेको छ ।’

बर्षायाम सुरु भएपछि पहाडी क्षेत्रमा जान निक्कै समस्या हुने गरेको खाद्य संस्थान धनगढीका प्रमुख अनिल श्रेष्ठले बताए । ‘बर्षायाम सुरु भए संगै पहाडी क्षेत्रका बाटाघाट बन्द हुँदा ढुवानीमा समस्या हुन्छ’ उनले भने–‘जसका कारण पहाडी जिल्लामा चामल अभाव हुने गरेको छ, गोदाममा चामल हुँदा हुँदै पनि ढुवानी गर्न सकिएको छैन ।’

उनले हिमाली गाउँपालिकाका लागि सुदूरपश्चिमबाट तत्काल चामल पठाउन समस्या भएपछि प्रदेश नम्बर ५ को ब्र्दियाबाट सुर्खेत हुदै चामल पठाउने तयारी भइरहेको बताए । ‘तत्कालका लागि १ हजार क्वीन्टल चामल हिमाली गाउँपालिका लगायतका क्षेत्रमा पठाउने गरी तयारी थालेका छौं’ कार्यालय प्रमुख श्रेष्ठले भने–‘सडक सुचारु भएपछि नियमित चचामल ढुवानी हुने छ ।’

 उनका अनुसार आगामी आर्थिक बर्ष २०७७÷०७८ का लागि बाजुरकोको कोल्टि डिपोका लागि ७ हजार, मार्तडी डिपोका लागि दुई हजार पाँच सय र कवाडी डिपोका लागि ३ हजार क्वीन्टल चामल पु¥याउने गरी ठेक्का स्वीकृत भएको छ । यसै गरी बझाङको विसौना बिक्रि केन्द्रका लागि ५ सय, चैनपुर १ हजार र तल्कोट डिपोका लागि १ हजार क्वीन्टल चामल ढुवानीका लागि सम्झौता भइसकेको उनले बताए ।