बढ्दै कोरोना संक्रमित, छैन सचेतना

धनगढी

 शनिबार देखी सोमबार सम्म भारतका विभिन्न स्थानबाट गौरिफण्टा नाका हुँदै सुदूरपश्चिम भित्रिएका एक हजार ६ सय बढी नागरिकको एन्टिजेन विधिबाट कोरोना परिक्षण गर्दा १ सय ५१ जनामा संक्रमण पुष्टि भयो ।

 कोरोना संक्रमण पुष्टि भएका नागरिकलाई धनगढी स्थित वेलीमा निर्माण गरिएकोे आइसोलेसनमा पठाइने गरिए पनि उनिहरुको कन्ट्याक्ट ट्रेसिङमा परेका बाँकी नागरिक भने सार्वजनकि यातायातमा बसेर आ–आफ्नो गन्तव्य स्थल तर्फ फर्किरहेका छन् ।

 त्यसरी कन्ट्याक्ट टे«सिङमा परेका नागरिकलाई ओसार्ने सार्वजनिक यातायातमा भने सुरक्षा शतर्कता शुन्य छ । यातायात व्यवसायीले अनिवार्य सुरक्षाका उपाय अपनाउने लिखित प्रतिबद्धता समेत जनाई सकेका छन्  तर व्यवहारमा भने कार्यान्वयन भएको छैन ।

 सुन्दर सुदूरपश्चिम यातायात प्रालिका अध्यक्ष पदम साप्कोटाले सवै वयवसायीलाई अनिवार्य सुरक्षाका उपाय अपनाउन पत्राचार  गरिएको भएपनि कार्यान्वयन हुन नसकेको बताए । ‘हामीले मात्रै भनेर केही हुँदैन, अध्यक्ष सापकोटाले भने–‘सवै व्यवसायीले यसको पालना गर्नुपर्न ेहो, त्यसो भएको छैन ।’

 स्वास्थ्यकर्मीले नागरिकको यस्तो लापर्वाहीका कारण सुदूरपशिचममा पुनः कोरोना संक्रमण भयावह बन्ने चेतावनी दिइरहेका छन् । ‘सीमामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएका नागरिकलाई मात्रै आइसोलेसन सेन्टरमा राख्ने व्यवस्था गरिएको छ’ सेती प्रादेशिक अस्पतालका जनरल फिजिसियन डाक्टर शेरबहादुर कमरले भने–‘तर संक्रमित संगै एउटै बसमा आएका नागरिकलाई घर पठाइने गरिएको छ, यो हाम्रा लागि खतरा  हो ।’ 

 सेती आयुवेर्दिक अस्पतालका प्रमुख डाक्टर खगेन्द्र वमका अनुसार सीमा नाकामा संक्रमित व्यक्ति संग स्वस्थ व्यक्तिको सम्पर्क भएमा त्यस्तो व्यक्तिमा तत्काल कोरोना पोजेटिभ देखिने सम्भावना हुदैन । तर सीमामा उसलाई पोजेटिभ छैन भनेर खुला छोडेमा उसले समुदायमा रोग फैलाउने सम्भावना उच्च हुने गर्दछ । व्यक्तिमा कोरोना भइरस प्रवेस गरेको ३ देखी ७ दिन पछि मात्रै लक्षण देखापर्ने गरेको बताउँदै डाक्टर वमले भने–‘सीमामै संक्रमित संग सम्पर्कमा आएका व्यक्तिमा तत्काल कोरोना पुष्टि हुँदैन, सम्पर्कमा आएका व्यक्तिले कम्तिमा १० दिन सावधानी अपनाउनै पर्छ ।’

 उनले सवै नागरिकलाई आ–आफ्नो तर्फबाट सावधानी अपनाउँदै शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने उपाय उपनाउन आग्रह गरे । वेसार उमालेर खाने, तुलक्षी पत्ताको रस खाने, तातो पानी प्रयोग गर्ने, नियमित व्यायाम गर्ने जस्ता घरेलु उपायको प्रयोग गरी शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन सकिने उनले बताए ।

 ‘पछिल्लो समय देखापरेको संक्रमण पहिलो चरणको भन्दा पनि बढी घातक छ’ वमले भने–‘तर मानिसले अहिले कुनै वास्ता गरेका छैनन्, यो राम्रो हैन, सवैले सुरक्षा अपनाउनै पर्छ ।’ सार्वजनकि यातायात मात्रै नभई सवै क्षेत्रमा पछिल्लो समय लापर्वाही बढेको उनले   बताए ।

 यही चैत २३ गते कैलालीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी खगेन्द्र प्रशाद रिजालको अध्यक्षतामा बसेको जिल्ला स्तरिक संकट व्यवस्थापन समितिको बैठकमा यातायात व्यवसायीले अनिवार्य सुरक्षाका उपाय अपनाएर सवारी सञ्चालन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए ।

 सार्वजनिक सवारीमा स्यानिटाइजर अनिवार्य राख्ने र मास्कको व्यवस्था गर्ने लिखित प्रतिबद्धता वैठकमा व्यवसायीले जनाएका थिए ।

 यातायात व्यवसायीले स्वास्थ्य मापदण्डको पालना गरे नगरेको अनुगमन गर्ने जिम्मा पाएको प्रहरी र ट्राफिक प्रहरीले नियम उल्लङघन गरेको पाइएमा कारवाही गर्न सक्ने अधिकार बैठकले नै दिएको थियो ।

 तर ती नियमको नत यातायात व्यवसायीले पालना गरेका छन्, नत प्रहरीले नै नियम पालना नगर्नेलाई कारवाही नै गरेको छ । सुन्दर सुदूरपश्चिम यातायात व्यवसायी संघका अध्यक्ष पदम सापकोटाले सवै व्यवसायीलाई नियम पालना गर्न पत्र पठाइएको भएपनि कारवाही नभएको बताए । ‘नियम नमान्नेलाई प्रहरीले कारवाही गर्न सक्ने अधिकार बैठकले नै दिएको थियो’ अध्यक्ष सापकोटा भन्छन्–‘प्रहरीले कसैलाई कारवाही गर्दैन, हामीले भनेको व्यवसायीले मान्दैनन् ।’

 जिल्ला प्रहरी कार्यालय कैलालीका प्रबक्ता प्रहरी नायव उपरिक्षक प्रतिक विष्ट पहिलो चरणमा प्रहरीले जनचेतना फैलाउने काम गरिरहेको बताए । नियम नमान्नेलाई कारवाही गर्न सक्ने बैठकले निर्णय गरिएको भएपनि पहिलो चरणमा सचेतना फैलाउने काम प्रहरीले गरिरहेको उनले बताए । ‘पहिलो चरणमा हामीले सवैलाई स्वास्थ्य सुरक्षाका उपाय अपनाउन आग्रह गर्दै आएका छौं’ प्रबक्ता विष्टले भने–‘कारवाही कसैलाई गरेका छैनौं, नागरिक आफैले रोग प्रति सचेत बन्नु पर्दछ ।’ 

  प्रमुख जिल्ला अधिकारी खगेन्द्र प्रसाद रिजालले सवै नागरिकलाई अनिवार्य मास्क लगाउन आग्रह गरे । ‘महामारीमा सवै नागरिकले आफ्नो सुरक्षा आफै गर्नुपर्दछ’ रिजालले भने–‘यस्तो अवस्थामा कसैलाई कारवाही गर्नुभन्दा पनि सवैले सचेतना अपनाउनु पर्दछ, नियमै नमाने हामी कारवाही गर्न बाध्य हने छौं ।’ सवारी चालक, सह–चालक र कन्ट्याक्टरले सवै यात्रुलाई अनिवार्य स्वास्थ्य नियमको पालना गर्न लगाउन प्रमुख जिल्ला अधिकारी रिजालले आग्रह गरे ।

 सामाजिक विकास मन्त्रालयका प्रबक्ता नरेन्द्र सिंह कार्कीले नागरिकमा रोग प्रति जानकारी हुँदा हुँदै सुरक्षाका उपाय नअपनाएको भन्दै अव कारवाही पर्नुको विकल्प नरहेको बताए । ‘कोरोना संक्रमणबाट बच्ने उपायका बारेमा सवै नागरिकलाई जानकारी भइसकेको छ’ प्रबक्ता कार्कीले भने–‘तर पनि नियमको कसैले पालना गरेको देखिदैन, अव सवैलाई कारवाही गर्नुको विकल्प छैन ।’ भारतबाट आएका नागरिकलाई सुरक्षित घर गएर १० दिन अनिवार्य क्वारेन्टिनमा बस्न पनि उनले आग्रह गरे ।