रोजगारी दिंदै गोदावरीको काठेपुल, संरक्षण अभाव

धनगढी । कैलालीको गोदावरी नदीमा रहेको जिर्ण काठेपुल आन्तरिक रोजगारको श्रोत बन्न थालेको छ ।

धार्मिक तथा पर्यटकिय क्षेत्र गोदावरी पुग्ने जोकोही पनि काठेपुलको अवलोकन गर्न पुग्छन् । पुल अवलोकन गर्न जाने नागरिकको फोटो खिचाउने, विभिन्न भेष भुषाका लुगा उपलब्ध गराउने र घोडामा बसेर फोटो खिचाउने गर्दछन् । जसका लागि त्यहाँ स्थानीय युवाले आधुनिक क्यामरा प्रयोग गरे वाफत थोरै पैसा लग्ने गर्दछन् । त्यसका अलावा विभिन्न जातजातीका परम्परागत भेष,भुषामा तयार पारिएका लुगा र घोडाको पनि स्थानीयलेनै व्यवस्थापन गर्ने गरेका छन् । गोदावरी पुल अवलोकन गर्न जाने पर्यटकलाई परम्परागन पहिरन लगाउन दिने, आधुनिक क्यामेराले फोटो खिचाएर उपलब्ध गराउने र घोडाको सवारी गराउँदा स्थानीय युवाले पर्यटकबाट केही पैसा लन्गे गरेका छन् ।

घुम्न आउने र छुट्टी मनाउनेहरूको रोजाइमा पर्न थालेको पुलमा दैनिक सयौं व्यक्ति आउने गरेका छन् । गोदावरी पुल हेर्न र फोटो तथा भिडियो बनाउन कैलाली कञ्चनपुर हुँदै देशका विभिन्न स्थानबाट समेत आगन्तुक आउने गरेका छन् । शुक्रवार÷शनिवार र सार्वजनिक विदाको दिन पुल हेर्न आउने आगन्तुकको भिड नै लाग्ने गरेको छ ।

गोदावरी पुल हेर्न आउनेको संख्या बढेसँगै केही स्थानीयले कमाउने अवसर समेत पाएका छन् । भिडियो र फोटो खिचेर मात्रै २४ जनाले दैनिक रुपमा आम्दानी गर्दै आएका छन् । क्यामेरामा फोटो कैद गरेर प्रत्यक व्यक्तिले दैनिक कम्तिमा एक हजार कमाउने गरेका छन् । ‘छुट्टी परेकादिन अलि धेरै कमाईपनि हुन्छ,’ क्यामेरामा फोटो कैद गर्दै आएका स्थानीय सोम रानाले भने, ‘सामान्य अवस्थामा पनि एक हजार आसपास कमाई हुने गरेको छ ।’ उनले पुलको संरक्षणमा ध्यान दिने र सो स्थानलाई आकर्षक बनाउन सके अझै धेरै व्यक्तिले रोजगारी पाउन सक्ने बताए ।

पुल आसपासमा पसल सञ्चालन गर्दापनि गतिलो आम्लानी हुने गरेको त्यहाँका व्यवसायी बताउँछन् । ‘पुलको किनारमा सामान्य पसल सञ्चालन गरेकिछु,’ व्यवसायी ममता विकले भनिन्, ‘पसलबाट किराना सामग्री संगै विभिन्न भेषभुषाका पोसाक र गरगहना राखेकी छु, त्यसबाट पनि राम्रो आम्दानी हुने गरेको छ । पोषक भाडामा दिंदा एक घण्टाको एक सय रुपैंया दिने गरेको निले बताइन् ।

‘यहाँ राम्रो आम्दानी हुने ठानेर पसल सञ्चालन गरेकिहुँ,’ उनले भनिन्, ‘अहिले सम्म सोचेभन्दा राम्रौ आम्दानी पनि भइरहेको छ, पसलमा राखिएका विभिन्न जातजाति पोसाक र गरगहना लगाएको आधा घण्टाको एक सयका दरले शुल्क लिने गरेकी छु । सार्वजनिक विदाको दिन भ्याइनभ्याई हुन्छ।’ ममताले आफ्नो पसलमा तामाङ, मगर, नेवार, थारू, गुरुङ समुदायले  लगाउने पोसाक र गरगहना राखेकी छिन् । उनको पसलबाट पुल हेर्न आउनेहरूले तोकिएको शुल्क तिरेर कपडा लगाउने र फोटो भिडियो बनाउने गरेका छन् । गोदावरी पुलमा ममता जस्तै अन्य तीन जनाले पनि पोसाकको पसलबाट राम्रो आम्दानी गरिरहेका छन् ।

गोदावरी पुल हेर्न आउनेहरूले फोटो र भिडियो बनाउने गर्छन् । आगन्तुकहरूको आवश्यकता पूरा गर्न क्यामेरा बोकेका २४ जना युवा फोटो र भिडियो खिच्न दिनभर व्यस्त भएको देखिन्छन् । यस्तै, करिब १० जनाले किराना र नास्ता पसल चलाएका छन् भने दुई जनाले घोडचढीबाट आम्दानी गरिरहेका छन् । गोदावरी पुल हेर्न आउने व्यक्ति र समूहको फोटो र भिडियो खिचेर दैनिक तीन÷चार हजार आम्दानी हुने गरेको अत्तरियाका युवा ललित लावडले बताए । लावडले आफूजस्तै २४ जनाले पुलको कारण कमाउने अवसर पाएको बताए ।

गोदावरीको पुल हेर्न र फोटो तथा भिडियो खिचाउन धनगढी, महेन्द्रनगर र कैलालीको पूर्वी क्षेत्रबाट घुम्ने समूह बनाए आगन्तुक आउने गरेका छन् । पुलमा पसल गर्दै आएकी ममता विकका अनुसार पोखरा, दाङ, सुर्खेत र देशका अन्य भागबाट दैनिक मान्छे आउने गरेका छन् । ममताले कैलाली जिल्लाको पूर्वी क्षेत्रबाट गोदावरी आउनेको संख्या बढी रहेको क्यामेरा व्यवसायी जीवन जैशी बताउँछन् ।

गोदावरी नगरपालिकाले हाल सडक विभागको स्वामित्वमा रहेको पुल आफ्नो मातहत ल्याउने प्रक्रिया थालेको छ । सडक विभाग मातहत हुँदा पुलको संरक्षण र विकासमा काम गर्न समस्या भएकाले नगरपालिकाको मातहत ल्याउने प्रयास भइरहेको वडा नम्बर ४ का वडाअध्यक्ष हेमप्रकाश मल्लले बताए ।

उनले वडाको बजेटबाट पुलको दायाँबायाँ जाली लगाउने काम भएको तर थप काम गर्न बजेट व्यवस्था गर्न पुल नगरपालिका मातहत ल्याउन लागिएको बताए । नगरपालिका मातहत पुल ल्याएपछि पुलको दुबैतर्फ प्रवेशद्वार, शौचालय, पिकनिक खान टहरा निर्माण तथा पुल संरक्षण र सौन्दर्यकरणको काम गर्न सहज हुने अध्यक्ष मल्लको भनाई छ ।

पुलमा आउनेहरूको सुरक्षालाई ध्यानमा राखेर वडा कार्यालयबाट पुलको दुबैतर्फ जाली लगाउने काम भएको छ । जसले गर्दा ट्रसमा बनेको पुलमा बस्न हिड्डुल गर्दा किनारबाट खस्ने जोखिम टरेको छ । यस्तै, लायन्स क्लब धनगढीले पुलको रङ्गरोगन गरेको छ भने अत्तरिया युवा क्लब र स्थानीय पुलमा दर्जनौं राष्ट्रिय झण्डा राखेको छ । पुलको सामान्य मर्मतका लागि स्थानीय सामुदायिक वनले काठ उपलब्ध गराएको थियो ।  गोदावरी पुलमा घोडचढी समेत गर्न पाइन्छ ।