घरायसी काममा सक्रिय हुन थाले पुरुष

धनगढी । घरमा लुगा धुने, भाँडा माझ्ने, खाना पकाउने जस्ता कामहरु कसले गर्छ ? स्वभाविक उत्तर आउँछ–महिलाले गर्छन् । परम्परा अनुसार यी कामहरु हरेक घरमा महिलाले नै गर्छन् । तर धनगढी उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १९ फूलबारी एफ गाउँका केही घरको कथा भने फरक छ । यस गाउँका पुरुषहरु पनि घरायसी काममा महिला जत्तिकै सक्रिय हुन्छन् ।

फूलबारी एफ गाउँका ६० बर्षिय कृष्ण थापा मगर हिजोआज घरेलु कामकाजमा श्रीमतीलाई निकै सहयोग गर्छन् । घरमा गरिने खाना पकाउने, भाँडा माझ्ने, लुगा धुने र लिपपोत गर्ने जस्ता कामहरु महिलाले नै गर्ने गरेको सन्दर्भमा कृष्ण थापाले घरेलु काममा आफु पनि श्रीमती जत्तिकै सहभागी हुन थालेको बताए ।

कृष्ण कृषि पेशामा आवद्ध छन् । उनकी ५८ बर्षिया श्रीमती बिन्दु थापा मगर पनि उनी संगै कृषि पेशामा नै आवद्ध छिन् । दुबैजना एउटै पेशामा भएपनि पहिले कृष्णले घर बाहिरको काम मात्रै गर्ने गर्थे । खेत जोत्ने खन्ने काम संगै खेतीबारीबाट बचेको समयमा अन्य आर्थिक उपार्जनका कामका लागि उनी घर बाहिर नै सक्रिय रहन्थे । घरमा खाली बसेको समयमा समेत उनले खाना पकाउने, लुगा धुने लगायतका काम गर्दैनथे ।

‘महिलाहरुलाई पनि आर्थिक उर्पाजनका काममा सक्रिय गराउन उनीहरुलाई घरायसी कामबाट फुर्सद दिने गर्नुपर्छ । र घरायसी काम महिला र पुरुषले मिलेर गरे मात्रै महिलाहरुले फुर्सद पाउँछन् भन्ने कुरा मेरो श्रीमानले बल्ल आएर बुझनुभएको छ ।’– बिन्दुले भनिन् ।

बिन्दुका श्रीमानमा यो परिवर्तन त्यसै आएको होइन । खेतको कामसंगै घरेलु काममा पनि लागातार सक्रिय रहँदा उनकी श्रीमतीमा ढाड दुख्ने समस्या बढ्न थाल्यो । घरायसी कामा बढी ब्यस्त हुनुपर्ने भएपछि आराम नपाएर शरीर दुख्ने समस्या देखिएपछि उनकी श्रीमती केही महिना थला नै परिन । श्रीमतीको उपचारका क्रममा घरको काम आफै गर्न शुरु गरेका कृष्णले श्रीमतीलाई सञ्चो भएपछि पनि यो निरनतर जारी राखे । बिगत दुई बर्षदेखि घरको काममा सक्रिय रहेको उनले बताए ।  ‘महिला र पुरुषहरुले घरको काम मिलेर गरे एकैजनालाई कामको बोझ नपर्ने रहेछ’– थापा भन्छन–‘शुरुमा त अलि गाह्रो नै भयो अब त बानी परे, लुगा धुने, खाना पकाउने भाँडा माझ्ने काम गर्न अल्छी लाग्न पनि छोड्यो ।’ आफु घर बाहिर गर्ने काममा बढी ब्यस्त भएको बेला श्रीमानले घर पोत्ने काम समेत गरेको बिन्दुले बताइन् ।

बिहान उठेदेखि राति नसुत्दा सम्म काममा मात्रै रहनुपर्दा स्वास्थ्यमा देखिएका बिभन्न समस्याहरु केही आरम गर्न पाएपछि कम भएको समेत बिन्दुले बताइन् । थकाई मेट्न नपाएपछि शरीरका बिभिन्न भागहरु दुख्ने, हातखुट्टा झमझमाउने जस्ता समस्याहरु श्रीमानले काममा सघाउन थालेपछि आराम गर्न पाउँदा केही कम भएको उनले बताइन् ।

बिन्दुको घरमा उनका श्रीमानले मात्रै होइन, उनका छोराले समेत बुहारीलाई घरको काममा सघाउने गरेका छन् । ‘पहिला त सबै काम मैले नै गर्थे’–बिन्दुकी बुहारी सुशीलाले भनिन्–‘बुवाले समेत काम गर्न थालेपछि शुरुमा लाजले नै भएपनि मेरो श्रीमानले पनि गर्न थाल्नुभयो, अहिले एक बर्ष जति भयो, अब त कुनै संकोच नमानेरै गर्नहुन्छ ।’

कृष्ण थापाको टोलमा अधिकांश मानिसहरु कामकाजी छन् । कृषि संगै डकर्मीको काम गर्नेहरुको बसाई रहेको यस टोलका १० घरका पुरुषहरु महिलासंगै घरायसी काममा सक्रिय हुन थालेका छन् । कृष्णको घरसंगै जोडिएको घरका ४२ बर्षिय राजु केसी पेशाले डकर्मी हुन् । उनकी श्रीमती उनको कामा सहयोगीको भूमिकामा हुन्छिन् । उनी पहिले आफु कामबाट फर्केपछि पसलतिर साथीहरु र्सग गफ गर्न जाने गर्थे भने श्रीमती घरको काम गर्थिन । कृष्ण थापा मगरको सिको गरेर उनले पनि घरको काममा श्रीमतीलाई सघाउन थालेका छन् । ‘अचेल काम पनि छिटो हुने र एकैजनालाई थाक्ने गरी काम गर्न पनि नपर्ने भएको छ’–केसीले भने–‘कृष्ण काका बुढो मान्छे भएर पनि सघाउने, अनि हामी चाँही घुम्ने, हामी पनि गरौं न भन्ने लागेर सघाउन थालेको हुँ ।’ उनले पनि आजभोली खाना पकाउने, पकाएका भाँडा माझ्ने, लुगा धुने र छोराहरुलाई स्कुल पु¥याउने काम गर्ने गरेको बताए ।

यस टोलका कामकाजी पुरुषहरु घर बाहिर गर्ने कामकाट फर्किएपछि घरको काम आफुले गर्नहुदैन भन्ने मान्यता राख्थे । ाहिले पनि यो मान्यता धेरैजसोमा कायमै छ । घरायसी काममा श्रीमतीलाई सघाउन शुरु गरेका कृष्ण भन्छन्–‘मैले पनि बुझेर शुरु गरेको होइन, ब्यवहारले परेपछि शुरु गरेको बिस्तारै बानी पनि प¥यो र कुरा पनि बुझियो । अहिले मैले गरेको देखेरै धेरैजसो युवा केटाहरु पनि घरको कामा सघाउन थालेका छन् ।’ उनले आफुले घरको काम शुरु गरेको धेरै समयसम्म आफ्नै छोराले समेत नगरेको भए पनि बिस्तारै कुरा बझेर सहयोग गर्न थालेको बताए ।